Rijit Davranış Nedir? Cesur Bir Bakış
Hepimiz, zaman zaman karşımıza çıkan “rijit” tavırlara tanık olmuşuzdur. Bu terimi genellikle insanları tanımlarken, onların ne kadar sert, katı ve esnek olmayan bir yaklaşım sergilediklerini anlatmak için kullanırız. Ancak, bu tanım biraz eksik. Rijit davranış, bazen sadece katılık değil, aynı zamanda anlayışsızlık, tartışmaya kapalı olma ve yeni fikirlere karşı gösterilen aşırı direnç anlamına gelir. Bu yazıda rijit davranışın güçlü ve zayıf yanlarına odaklanarak, hem onun ne kadar zararlı olabileceğini hem de bazen “doğru” bir seçim olabileceğini tartışacağım.
Rijit Davranışın Güçlü Yanları: Bazı Durumlarda İyi Olabilir
Evet, rijit davranışın da bazı avantajları var. Hadi bunu kabul edelim. Hangi durumda? Tabii ki, netlik, kararlılık ve tutarlılık gerektiren yerlerde. İnsanlar bazen karar verirken çok fazla kafa karıştırıcı opsiyonla boğulurlar. Hadi bakalım, birisi “bu akşam pizza mı yesek, yoksa makarna mı?” sorusunu sorarsa, cevabım hazır: Pizza. Fakat bu kadar basit değil tabii. Hayatımızdaki bazı meselelerde, rijit davranmak aslında çok mantıklı olabilir.
Bir iş yerinde ya da projede, sürekli değişen fikirler ve kaygan zeminler yerine, bir planın arkasında durmak gerekir. Bu anlamda, rijit bir yaklaşım, kesinlikle işleri kolaylaştırabilir. Herkesin bir fikir ortaya atmaya çalıştığı, ama sonunda hiçbir şeyin değişmediği, hepimizin birbirini boğduğu toplantılarda, rijit davranan biri, net bir karar verir ve o toplantı bir şekilde sona erer. Tabi ki, bazen tartışmaların derinleşmesi gereklidir, ancak bazı anlarda, zamanın israfını engellemek adına bir kişi rijit davranarak süreci hızlandırabilir.
Peki, bu ne demek oluyor? Bazen, hayatınızdaki her konuda “esnek olma” düşüncesi, o kadar da faydalı olmayabilir. Dünyadaki bazı şeylerin net, keskin ve değişmez olması lazım. İşte bu da rijitliğin sağlam bir yönü olabilir.
Rijit Davranışın Zayıf Yanları: Dünya Sadece Siyah ve Beyaz Değil
Ancak rijit davranmanın fazlası tehlikeli olabilir. Eğer her konuda aynı katı tutumu sergiliyorsanız, düşünmeye gerek duymayan, sürekli “bunu böyle yapmalıyız” diyerek çevrenizdekileri dar bir kutuya hapsetmiş oluyorsunuz. Bir noktada, esnek olma yeteneğinizi kaybedersiniz ve hayatınızdaki insanların fikirlerine tamamen kapalı hale gelirsiniz.
Bir arkadaşım vardı, her konuda “Böyle olmalı” diye direten biri. Ne zaman bir fikir verse, hep “Ama bu doğru” diyerek karşısındaki kişiye hiç fırsat vermedi. Yani, bu kişi için her şey netti: Eğer “doğru” olduğunu düşündüğü bir şey varsa, o mutlaka her açıdan doğrudur. Durum böyle olunca, insanlar onunla tartışmaya bile çekiniyorlardı. Herkesin sürekli ona hak vermesi, sadece onun dünyasında doğruların var olması, çok dar bir bakış açısına yol açıyordu.
Böyle insanlar, başkalarına kulak verme konusunda eksik kalırlar ve sürekli “yanlış yapıyorsunuz” düşüncesiyle hareket ederler. Rijit davranışların getirdiği en büyük sorun, insanın düşünsel gelişimini engellemesidir. Çünkü sürekli haklı olduğunu düşünen biri, zamanla fikirlerini sorgulamayı bırakır. Oysa hayat, gri alanlarla doludur; her şey beyaz ve siyah değildir. Eğer karşınızdaki insanın bakış açısını anlamadan her şeyin “doğru” olduğunu düşünüyorsanız, bir noktada kendi görüşlerinizin daralması kaçınılmaz olur.
Düşünmeye İtecek Sorular: Ne Kadar Esnek Olmalıyız?
Bu noktada sormam gereken birkaç soru var. Rijit davranışlar bazen doğru bir seçim olabilir, ama ne zaman “tamamen” esnek olmalıyız ve ne zaman katı kalmalıyız? Hayatımızda kıyas yapmamız gereken birçok durum var. Örneğin, iş hayatında kararlı olmanın önemi ne kadar? Peki ya kişisel ilişkilerde? Eğer biri sürekli katı bir şekilde davranıyorsa, bu onun güvenilir olduğunu gösterir mi? Yoksa sadece diğerkamlık ve anlayışsızlık mı yaratır? Hangi durumda esnek olmak daha faydalıdır?
Bu soruları düşündüğümüzde, aslında cevabın pek de kolay olmadığını fark ediyoruz. Her şeyin dozunu ayarlamak gerekiyor.
Sonuç: Rijit Davranışın Kendi Denge Noktasını Bulması
Sonuç olarak, rijitlik, hayatın her alanında etkili olabilir, ama bunun dozunu kaçırmak, çevremizdeki insanlara zarar verebilir. Bazen “evet, ben haklıyım” diyebilmek, diğer zamanlarda ise “hadi ya, belki de bir şeyler kaçırıyordur” diye düşünmek gerekir. Bu yazıdaki en önemli mesaj şu: Rijit olmak, güçlü bir savunma hattı oluşturmak gibi görünebilir, ama bazen de yıkıcı olabilir. Kendinize, çevrenize ve fikirlere olan yaklaşımınızı sorgulamadan önce, rijitliğin ne kadar gereksiz olduğunu ve esnek olmanın ne kadar faydalı olduğunu unutmamalısınız.
Şimdi, bir sonraki “Kesinlikle bunu böyle yapmalıyız” anınızı bekliyorum.